בתקופה של שעת חירום פוליטית, חברתית, כלכלית או בריאותית, אנו עדים לתופעות שונות בהתנהלות החברתית ובהשקפות הפורחות החותרות לגלם באופן כלשהו את הסכנה, את האויב,את ה-kakon של החברה או של העולם. הבה נזכור את אשר מציין ז'. לאקאן בסמינר XI, שמעטים הם המצליחים שלא להיכנע לאלים החשוכים. המצב מציב את הסובייקט אל מול הכורח למצוא הסבר או סיבה לאותה סכנה, דבר היכול לפעול בין היתר כמקור להופעת תאוריות קונספירציה הבאות בעצם למסך את הסיבות לאותה סכנה ולהסית את המבט לכיוון אחר. האדישות והבורות יכולות לחגוג. מעניין שהמונח קונספירציה מקורו במונח בלטינית conspirare : לנשום יחד, בהרמוניה, במובן מסוים אטימולוגיה זו גורמת דווקא לחשוב על חנק. בדרך הסיגול המונח קיבל מובן של המתקת סוד, של דברים חשאיים וסודיים החותרים תחת ממשל או כלמוקד כוח או סמכות. הקשר שנרקם בין נשימה לבין פעולה חשאית יוצר אפקט משונה, מפתיע. בבניית תאוריות אלה מעורבים ללא ספק מניעים פוליטיים המחפשים דרכים לקדם בכוחניות אידאולוגיה מסוימת. זה עניין של הפגנת כוח והשלטתו בשם רעיון מסוים או כדרך להבטיח שליטה דיקטטורית. בתקופה הנוכחית, אפרופו הקורונה, ראינו בראש ובראשונה תאוריה מסוג זה המיוחסת לסין [אולי בצדק ואולי לא] ולאחרונה מיוחסת גם ליהודים. שוב, מעין גלגול נוסף של הפרוטוקולים של זקני ציון. תופעות אלה שאנו עדים להן מנכיחות גלגולים שונים של מה שלאקאן המשיג כאובייקט a מהפן של הפסולת, של ה-sicut palea. בין האפקטים של תאוריה מסוג זה, יש אולי שניים בולטים, הראשון הוא ללא ספק הבידול שהיא יוצרת, שבמקומותינו מוחקת, למשל, עקרונות דמוקרטיים כגון: הדרתם של מבקשי מקלט, חקיקת חוק הלאום, ריכוזיות מוחלטת של השלטון בידי אדם אחד, רמיסת הרשות המחוקקת. האפקט השני,הנוגע לדמוניזציה של המושא המגלם את הסכנה האולטימטיבית: ה-kakon. הדמוניזציה הנה השקפה דתית גרידה היוצרת המון נוסח "כנסיה" המוליכה את כל מאמיניה לנשום יחדיו רעיון אחד, בהרמוניה. במאמר "נוירוזה דמונית במאה ה-XVII , פרויד טען: "הדמונים הם לגבינו מאוויים רעים דחויים", במילים אחרות, הרעיון המבדל ממסך על הדמון, על הרוע, המצוי במי שדוגל בתאוריה קונספירטיבית ופועל על פיה. כמובן, ישנן תאוריות מסוג זה, מוצנעות לכאורה, המשתמשות דווקא בטעונים בדבר שמירת הדמוקרטיה, בדבר האינטרסים לכאורה של האומה או של קבוצה חברתית מסוימת, המעוותות את הנסיבות והמצב הקיים. גם אם כמעט בלתי אפשרי לא להיכנע לאלים החשוכים, חשוב לשמור על חשיבה ביקורתית כדי לדעת היכן הם מצויים ולפעול בהתאם.
نشهد في أزمنة الطوارئ السياسية، الاجتماعية، الاقتصادية أو الصحية، ظواهر مختلفة في السلوكيات الاجتماعية وانتشارا لوجهات نظر تسعى على نحو ما لتجسيد المخاطر، العدو ، أو المسيء (الـ kakon) للمجتمع أو العالم. دعونا نتذكر ما يشير إليه ج. لاكان في السمينارالحادي عشر، أن قليلين هم ال أشخاص الذين ينجحون في عدم الرضوخ لآلهة الظلام. يضع هذا الوضع الذات أمام الضرورة في إيجاد تفسير أو المسبّب لهذا الخطر، الامر الذي قد يشكل، فيما قد يشكل، مصدرا لظهور نظريات المؤامرة والتي تقوم عمليا بتغطية أسباب هذا الخطر وتوجيه النظر إلى اتجاه آخر. من شأن اللامبالاة والجهل أن يكونوا بأوجّهم عندها. من المثير للاهتمام أن مصطلح "المؤامرة" (أوالكونسبيراسي) مصدره في المصطلح اللاتيني conspirare، والذي يعني "التنفس معًا، بتناغم"، مع أن هذا المصدر قد يقودنا تحديدا الى التفكير بالاختناق. أصبح المصطلح يعني، بعد تداوله، مشاركة السر، بما يتعلق بأمور خافية أو سرية مناهضة للحكم أو لأي مصدر قوة أو سلطة. ان العلاقة الناشئة ما بين التنفسوبين العمل السري تخلق أثرا غريبا، ومفاجئا. لا شك في أن بناء هذه النظريات ينطوي على دوافع سياسية تبحث عن سبل للترويج بقوة لأيديولوجية معينة. هي مسألة إثبات قوةوسيطرة عليها باسم فكرة معينة، أو وسيلة لضمان سيطرة الديكتاتورية. في الفترةالحالية، على سيرة الكورونا، رأينا أولاً وقبل كل شيء نظرية مشابهة عن الصين [قد تكون أو لا تكون حقيقة] وعن اليهود مؤخرا أيضًا. مرة أخرى، وكنسخة جديدة من"بروتوكولات حكماء صهيون". هذه الظواهر هي بمثابة تجسيدات مختلفة لما صاغه لاكان كموضوع a (אובייקט a) بمفهوم القمامة، الـ sicut palea. هنالك أثرين بارزين لهذا النوع من النظريات، الأول، هو التمييزالذي تخلقه بالطبع، والذي يمحو في منطقتنا مثلا، مبادئ الديمقراطية مثل: إقصاء طالبي اللجوء، سن قانون القومية، تمركز الحكم بيد شخص واحد، قمع السلطة التشريعية.التأثير الثاني، الذي يتعلق بشيطنة ما يجسد الخطر المطلق: الـ kakon. الشيطنة هي رؤيا دينية محضة، تخلق جمهورا علىغرار الـ "الكنيسة" التي تقود كل مؤمنيها لاستنشاق فكرة واحدة سوية، وبتناغم. في مقاله "العصاب الشيطاني في القرن السابع عشر"، ادعى فرويد أن: "الشياطين هي بمثابة رغبات سيئة مرفوضة"، بعبارة أخرى، تستُر الفكرة المميِّزة (فكرة التمييز) الشيطان، أو السوء الكامن لدى من يناصر نظريات المؤامرة ويتصرف بحسبها . هنالك نظريات من هذا النوع بالطبع، قد تبدو مخفية، تدعي الحفاظ على الديمقراطية ومصالح مزعومة للشعب أو لمجموعة اجتماعية معينة، وهي تشوّه الظروف والوضع القائم. حتى ولو كان من المستحيل تقريبًا، عدم الاستسلام للآلهة المظلمة، من المهم الحفاظ على تفكير نقدي لتحديد مكان وجودههم ولنعمل بما يتناسب مع ذلك.
