תגובה למאמר: ״בזות? לא נצרכתי לזה... – גורל הבזות בעברית״ מאת אמיר קלוגמן - رد على مقال أمير كلوجمان - "الإذلال لم أحتج لاستخدام هذه الكلمة - مصير الإذلال في اللغة العبرية"
קראתי בעניין רב, ומתוך עניין אישי ברור, את המאמר על גלגוליה של המילה "בזות" בעברית,כפי שפורסם בגיליון האחרון של פולמוס. קראתי, השתעשתי, ואף השכלתי קמעה. ובכל זאת הערה.
מקריאת המאמר עשוי להשתמע כי המילה מייחדת את הקהילה הלאקאניאנית או לפחות שגורה במיוחד בפי חבריה. ולא היא. ככל שהלאקאניאנים תרמו את תרומתם המסוימת, בפרט בשנים האחרונות, להשגרתה של המילה, השימוש העכשווי בה לא נולד בקהילה לשונית זו, ואף אינו מזוהה עימה במובהק (שלא כמו "איווי", למשל).
ישנן מילים שעצם גילוין מחדש והתעוזה הנדרשת כדי להכניסן לשימוש, אגב הלבשתן במובן שאינו חופף את הוראתן המקורית – הם-הם ההמצאה. כך למשל במקרה של sinthome, שלאקאן "רק" גילה. כאשר אנוכי הקטן נצרכתי אי-אז למילה "בזות" (בערך ב-2004, עדיין בחיי הטרום-לאקאניאניים), גיליתי אותה, אכן, במילון אבן-שושן, מילון עברי-עברי. איש מאלו שאליהם פניתי כדי להיוועץ בעניין האפשרות להשתמש בה כחלופה עברית ל-abjection (כולם בני סמכא בעברית), הכירהּ. ומיותר לציין שבעת ההיא לא יכולתי למוצאה תחת הערך abjection בשום מילון צרפתי-עברי או אנגלי-עברי. היססתי רבות, ובסוף החלטתי להמר על ה"בזות". בנסיבות הטקסטואליות ההן, היה זה כמעט להמר על כל הקופה. ההימור צלח: המילה העברית שהייתה (ועדיין, יש להודות) קשה לעיכול, מילה זרה ומוזרה למרבית דוברי העברית, נעשתה כמעט באחת שגורה בפיותיהם של כל מי שנצרכו לקצת abjection. מכאן קורת הרוח שיכולתי לחוש למראה המילה מתנוססת על שער הגיליון... בצד צער מסוים על כך שהיסטוריה קטנה זו של הופעתה המחודשת בעברית לא מצאה את דרכה אל דפי הגיליון שהציב אותה במרכזו.
قرأت المقال عن تطور كلمة "الإذلال" باللغة العبرية في العدد الأخير من بولموس باهتمام كبير، ومن باب الاهتمام الشخصي الواضح. قرأت المقال، استمتعت، واستفدت قليلًا أيضًا. ومعذلك، اسمحوا لي بملاحظة.
يوحي المقال أن "الإذلال" هي كلمة تميز المجتمع اللاكاني أو أنها مستخدمة لدى أعضائه بشكل خاص. لكن ليس الأمر كذلك. قد ساهم اللاكانيون، في السنوات الأخيرة خاصة،لزيادة استخدام هذه الكلمة، لكن استخدامها المعاصر لم يولد في هذا المجتمع اللغوي وهو غير مرتبط به بوضوح (على عكس "الرغبة"، على سبيل المثال).
هناك كلمات، مجرد اكتشافها من جديد والجرأة اللازمة لبدء استخدامها، وفي الأثناء إلباسها معنى لا يتطابق مع ايحائها الأصلي - هوبمثابة ابتكار. كلمة sinthome مثلًا، التي كل ما فعله لاكان هو اكتشافها. عندما صادفت أنا الصغير، كلمة "إذلال" (حوالي عام 2004، ما قبل حياتي اللاكانيانية)، اكتشفتها في قاموس ابنشوشان، وهو قاموس عبري-عبري. لم يعرفها أحد ممن اتصلت بهم للتشاور معهم حول إمكانية استخدامها كبديل عبري لكلمة abjection (جميعهم ذوي معرفة مهيمنة باللغة العبرية). من الغني عن القول، أني لم أجدها تحت تعريف كلمة abjection آنذاك في أي قاموس فرنسي-عبري أو إنجليزي-عبري. ترددت كثيرًا، وقررت في النهاية أن أراهن على ترجمتها كـ-"إذلال". كان الأمر بمثابة رهان "على كل الخزنة" في تلك الظروف الاصطلاحية، لكنه كانرهانًا ناجحًا: الكلمة العبرية، التي كانت (ولاتزال) صعبة للاستيعاب، وهي كلمة غير مألوفة وغريبة لمعظم الناطقين بالعبرية، أصبحت شائعة تقريبًا في أفواه كل من يريد التحدث عن الـ abjection. شعرتلذلك بالارتياح عند رؤية الكلمة على غلاف هذا العدد... إلى جانب حزن ما لأن هذا التاريخ الصغير لإعادة ظهورها المتجدّد باللغة العبرية لم يجد طريقه إلى صفحات العدد الذي وضعها في الواجهة.
